طراحی، ساخت، نصب و نگهداری سیستم‌های خط رنگ PT (پریتریتمنت) در صنایع مختلف تخصص شرکت دانش بنیان مهندسی صنعت گستر بهکاران است.
یکی از فرآیندهای تولید خودرو و تریلی رنگ کردن بدنه است که این روزها با بروز شدن خط رنگ خودرو و خط تولید کارخانه‌ها و پیشرفت تکنولوژی به صورت تمام اتوماتیک درآمده و این ربات‌ها هستند که بیشتر پروسه‌های رنگ کردن بدنه خودرو را برعهده گرفتند تا علاوه بر سرعت، دقت فرآیند رنگ‌آمیزی نیز افزایش یابد.
فرآیند رنگ‌آمیزی بدنه خودرو و تریلی
فرآیند رنگ بدنه خودرو به خصوص خودروهای داخلی متشکل از لایه‌های زیر می‌باشد که در ادامه به بررسی دقیق‌تر آن خواهیم پرداخت :
بدنه خودرو + لایه فسفاته + رنگ آستر اولیه (ED) + رنگ آستر یا پرایمر + دو لایه رنگ رویه (بیس کوت + کیلر کوت)
برای انجام عملیات رنگ‌آمیزی بدنه خودرو، مراحل زیادی در خطوط رنگ شرکت‌های خودروساز انجام می‌شود تا به کیفیت مورد انتظار مشتری دست یابیم. PT اولین گام در فرایند رنگ‌آمیزی بدنه خودرو است. پس از آن خط رنگ ED وارد کار شده و در ادامه پخت در کوره انجام می‌گردد. سپس اعمال یک لایه رنگ آستر به روش الکترواستاتیک و دوباره پخت آن در کوره و در نهایت یک لایه رنگ رویه‌ی بیس کوت انجام می‌گردد. در رنگ‌های متالیک، بر روی این بیس کوت، یک لایه رنگ نهایی به نام کلیر کوت نیز اعمال می‌شود. انتهای این فرایند، پخت رنگ در کوره و سپس پولیش کاری و کنترل نهایی است.
در این مقاله به بررسی خط رنگ PT می‌پردازیم. در مقالات دیگری سایر بخش‌ها بررسی خواهند شد.
خط رنگ PT یا Pre-Treatment
وقتی که بدنه خودرو از سالن جوشکاری بدنه به سالن رنگ وارد می‌شود، بر روی ورق بدنه آلودگی‌هایی مثل چربی و روغن وجود دارد. بنابراین بدنه برای چربی‌زدایی و چسبندگی بهتر رنگ بر روی سطح بدنه وارد خط رنگ PT یا فسفاته می‌شود. لایه پوشش فسفاته، در این مرحله، به صورت غوطه‌وری یا دوش و پاشش روی سطح اعمال می‌شود.
بدنه خودرو در مرحله بعد وارد تونل شستشو شده و با آب نرم یا آب دیونیزه (DI) کاملا شسته می‌شود. سپس اتاق خودرو وارد تونل خشک کن شده و کاملا خشک می‌شود.
آماده‌سازی سطحی یا PT نخستین گام در فرایند رنگ‌آمیزی بدنه خودرو است. با انجام فرآیند PT آلودگی‌های سطحی از بدنه خودرو حذف می‌گردند. همچنین این مرحله سبب افزایش چسبندگی رنگ به بدنه خودرو یا تریلی و افزایش مقاومت به خوردگی و دوام فیلم رنگ می‌شود.
به مرحله آماده‌سازی سطحی یا سالنی که آماده‌سازی سطحی در آن انجام می‌گیرد، خط رنگ PT می‌گویند که مخفف کلمه Pre-Treatment (پیش پردازش) است.
خط رنگ PT بخش مهمی در رنگ‌آمیزی بدنه خودرو است زیرا با رفع آلودگی‌ها و چربی‌های سطح بدنه، بعد از فرآیند تولید بدنه، کیفیت و دوام بدنه خودرو را تضمین خواهد کرد.
مراحل خط رنگ PT
فرایند و الزامات خط رنگ PT به منظور آماده‌سازی سطح بدنه طبق نیاز و طرح فنی مهندسی خودروی تولیدی در بیشتر خودروسازها معمولاً شامل مراحل زیر است:
- شستشوی اولیه (Pre washing)
- چربی‌زدایی (Degreasing) : در چند مرحله به منظور حذف چربی و روغن‌های سطحی باقیمانده از مراحل قبلی تولید
- شستشو (Rinsing) : در چند مرحله به منظور شستشوی مواد چرب‌گیر از سطح و جلوگیری از انتقال مواد شیمیایی به مراحل بعدی
- گردگیری توسط غوطه‌وری در نیتریک اسید (Dedusting)
- شستشو در آب سرد (Cold water rinse ambient)
- فعال‌سازی سطح (Activation) : برای فسفاته‌کاری به منظور افزایش واکنش‌پذیری سطح و دستیابی به پوشش فسفاته ای با کیفیت مطلوب‌تر
- فسفاته کردن سطح (Phosphating) : به منظور ایجاد خلل و فرج میکروسکوپی برای بهبود چسبندگی رنگ و افزایش مقاومت به خوردگی بدنه
- خنثی‌سازی سطح (Passivation) : جهت خنثی‌سازی يون‌های باقیمانده از مرحله فسفاته بر روی بدنه
- مرحله نهایی آبکشی با آب دیونیزه (DI water) : در چند مرحله به منظور شستشوی باقیمانده املاح و رسوبات بر روی سطح بدنه و جلوگیری از انتقال مواد شیمیایی به حوضچه رنگ
هر مرحله از این فرآیند طبق نوع بدنه و رنگ خودرو قابلیت سفارشی‌سازی دارد. مکانیزم هر بخش نیز میتواند در خطوط مختلف متفاوت باشد. استفاده از واترجت‌ها جهت پاشش آب سرد و گرم، استخر محلول‌های شوینده، انواع کانوایر و سیستم‌های جابجایی با مکانیزم‌های متفاوت، انواع هولدر جهت باز نگه‌داشتن درب‌ها و اجزا بدنه، همگی جز تجهیزات و ادوات این بخش هستند که شرکت مهندسی صنعت گستر بهکاران توانسته است با استفاده از علم و تکنولوژی روز دنیا، آنها را طراحی، تامین و خدمات‌رسانی کند.
